HISTORIA STRZELECTWA PNEUMATYCZNEGO OSÓB Z DYSFUNKCJĄ WZROKU

Strzelectwo sportowe znajduje się w programie Igrzysk Paraolimpijskich od roku 1976, kiedy to w Toronto zaprezentowano po raz pierwszy rywalizację osób z dysfunkcją narządów ruchu. Dzięki wykorzystywaniu tej samej broni i tego samego osprzętu co osoby pełnosprawne możliwe było stworzenie programu rozgrywek z Mistrzostwami kontynentalnymi i Mistrzostwami Świata, co stosunkowo szybko umożliwiło rywalizacje na poziomie olimpijskim. W przeciwieństwie do strzelectwa osób z dysfunkcją narządów ruchu, osoby z dysfunkcją narządu wzroku musiały czekać nieco dłużej, aby również mieć szansę rywalizować w tym sporcie. Za sprawą rozwoju technologii i miniaturyzacji urządzeń optoelektrycznych udało się skonstruować pierwsze lunety generujące dźwięk w odniesieniu do punktu, do którego celują. Jak podaje IBSA (International Blind Sports Federation – Międzynarodowa Federacja Sportów Niewidomych) pierwsze pokazowe strzelania tej kategorii odbyły się podczas Mistrzostw Europy w Belgii w 1993 roku organizowanych przez IPC (International Paralympic Committee – Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski), a od 1998 roku rozwojem dyscypliny zaczęła zajmować się wspomniana IBSA. Tym samym rozpoczęła się era istnienia strzelectwa pneumatycznego osób z dysfunkcją wzroku na świecie, z kolei w Polsce w pierwszej dekadzie XXI wieku rywalizację w tym sporcie zapoczątkował Trener Wiesław Skalski, organizując rywalizację w Olsztynie, a następnie na terenie całego kraju w oparciu o organizacje stowarzyszone w Związku Kultury Fizycznej OLIMP.

Pierwszym urządzeniem, które umożliwiało rywalizację w tej dyscyplinie była luneta optoelektroniczna, która generowała dźwięk o zmiennej częstotliwości w odniesieniu do określonego punktu świetlnego na tarczy – im bliżej tego punktu następowało celowanie tym generowany był dźwięk o coraz wyższej częstotliwości. Całość – luneta oraz karabin pneumatyczny – były tak sprzężone, aby celując w pole generujące najwyższą częstotliwość zawodnik trafiał w sam środek tarczy. Podstawową wadą tego urządzenia była jednak wspomniana konieczność wygenerowania punktu świetlnego, co robiono z wykorzystaniem silnych lamp, które często miały tendencję do nadmiernego nagrzewania się, co utrudniało ich korekcję w przypadku np. przepalenia się żarówki. Wraz z rozwojem technologii wprowadzono pierwsze urządzenie, które zamiast punktu świetlnego wykorzystywała światło diody podczerwonej, co współcześnie jest jedynym rozwiązaniem zaakceptowanym podczas rywalizacji krajowej i międzynarodowej. Światło podczerwone trafiając do lunety generuje dźwięk w podobny sposób jak poprzednie rozwiązanie, zmniejszając jednocześnie awaryjność całego układu i ułatwiając ewentualnie korekty w przypadku uszkodzenia diody (przykładowo wymiana baterii zasilającej diodę była o wiele prostsza niż ponowny montaż i ustawienie uszkodzonej lampy). Ta zmiana była pierwszym z czynników wpływającym na rozwój dyscypliny.

W strzelectwie osób z dysfunkcją wzroku początkowo wykorzystywane były tarcze wykorzystywane powszechnie przez zawodników celujących z wykorzystaniem wzroku w konkurencji pistolet pneumatyczny – decyzja o wykorzystaniu tego rodzaju tarcz wynikała z ich rozmiaru – w tarczy pistoletowej czarne pole ma średnicę 59,5mm (wielkość pierścienia wartości 7), kiedy średnica czarnego pola tarczy wykorzystywanej powszechnie w konkurencjach karabinowych wynosi niemal dokładnie połowę tej wielkości. Od 2017 roku natomiast, dążąc do ujednolicenia zasad strzelania z karabinu pneumatycznego, również zawodnicy z dysfunkcja wzroku rywalizujący w tej dyscyplinie zaczęli strzelać do standardowych tarcz do karabinu pneumatycznego. Zmniejszeniu o połowę uległa średnica całego czarnego pola, jednak większe wrażenie robi stopień zmniejszenia pola dziesiątki na tarczy – na tarczy pistoletowej pierścień dziesiątki 11,5mm, zaś na tarczy karabinowej pierścień dziesiątki ma… 0,5mm, a zatem jest aż 23 krotnie mniejszy. Z tego względu rezultaty uległy znaczącemu obniżeniu, jednak pozwoliło to na dalszy rozwój dyscypliny, o czym w następnym punkcie.

Związek Kultury Fizycznej OLIMP w od lat realizuje zadania ukierunkowane na upowszechnianie strzelectwa pneumatycznego w środowisku osób niewidomych i słabowidzących poprzez organizację:

• cyklu imprez strzeleckich w ramach rywalizacji o tytuły Mistrza Polski indywidualnego oraz drużynowego w konkurencjach karabin pneumatyczny stojąc, leżąc, 3 postawy oraz mix
• zawodów o puchar polski oraz otwartych turniejów strzeleckich

Ponadto związek działa w obszarze sportu wyczynowego, wspierając rozwój najbardziej utalentowanych zawodników poprzez organizacje zgrupowań i konsultacji szkoleniowych dla Kadry Narodowej oraz uczestnictwo najlepszych reprezentantów kraju w zawodach międzynarodowych z Mistrzostwami Europy i Mistrzostwami Świata włącznie.

Warto również wspomnieć o dyscyplinie, bez której strzelectwo pneumatyczne nie miałoby szansy zaistnieć w środowisku osób z dysfunkcja wzorku – strzelectwie laserowym. Strzelectwo laserowe, mimo że lata największej popularności ma już za sobą, to wciąż cieszy się dużym zainteresowaniem. Ta forma strzelectwa jest swoistą kuźnią talentów i pierwszym etapem w rozwoju umiejętności strzeleckich. Każdego roku Związek „Olimp” każdego roku organizuje zawody o tytuł Indywidualnego i Drużynowego Mistrza Polski oraz o Puchar Polski. Oprócz tych najważniejszych imprez krajowych organizowane były także ogólnopolskie zawody w strzelectwie laserowym. Dla większości obecnych zawodników kontakt z „laserem” był pierwszym strzeleckim doświadczeniem, dyscyplina ta stanowi jednocześnie alternatywę dla tych zawodników, dla których rywalizacja w strzelectwie pneumatycznym jest już zbyt wymagająca, jednak pasja do strzelectwa jest zbyt mocno zakorzeniona w ich umysłach.

 

Opracowanie

Adam Dobosz